یوسف قم عزیز تایلند
یوسف قم عزیز تایلند
مستند یوسف قم عزیز تایلند روایتی از قم تا تایلند، گذری بر مسیر مسافرت
شیخ احمد و تاثیراتی که این عالم برجسته بر روی مردم این نقطه از کره زمین
گذاشته است. احمد قمی از جمله علمای متولد قم بود که در قرن دهم هجری به کشور تایلند
رفت و در آنجا به تبلیغ اسلام و تشیع پرداخت. وی پس از مدتی توانست شیخالاسلام این کشور
شود. مقبره وی در دانشکده تربیت معلم شهر آیوتایا تایلند قرار دارد. شیخ احمد در سال ۹۲۲ هجری
۱۵۴۳ میلادی یعنی در دوران حکومت صفویه، در شهر قم متولد شد. وی در اولین سالهای قرن هفدهم
میلادی (۱۶۰۵) یعنی زمانی که کشور تایلند از زیر سلطه پانزده ساله برمهایها آزاد شد، به آیوتایا
از شهرهای تایلند) مهاجرت کرد و پس از مدتی توانست به دربار پادشاه سیام راه یابد و به یکی از
مقامات عالیرتبه سیام تبدیل شود.
شیخ احمد با بانویی جوان از آیوتایا به نام “چوری” که از خاندان سلطنتی بود ازدواج کرد و از او دارای
دو پسر و یک دختر شد. پسر بزرگ وی “چوئن” نام داشت. از پسر دومش که در سنین نوجوانی
درگذشت اطلاع زیادی در دست نیست. دختر او نیز “چای” نامیده شد. این خانواده پایهگذار خاندانهای
بزرگ بوناک و احمد چولای که هنوز هم در تایلند صاحب نام و دارای مناصب عالیاند به حساب میآیند.
اگرچه با هجوم مجدد بِرِمه به سیام (نام قبلی کشور تایلند) و هجمه به مراکز فرهنگی و تخریب کتابخانهها
و نابودسازیِ اسناد تاریخی و کتب، اطلاعات زیادی برای شناخت جزئیات زندگی و نقش شیخ احمد قمی
در سیام در دست نیست،
با رجوع به دفتر خاطرات مقامات آن عصر از جمله خانواده سلطنتی و همچنین مستندات تاریخی
موجود در مراکز مذهبی مسلمانان و معابد بودایی میتوان به موقعیت بالای شیخ احمد و میزان
نفوذ وی در دربار سلطنتی سیام پی برد. تاتیا بوناک از نوادگان شیخ احمد قمی میگوید: شیخ احمد قمی
که از زادگاه خود شهر قم و به قصد ترویج عقاید شیعی و همچنین تجارت راهی این منطقه شده بود
با ورود به شهر “آیوتایا” پایتخت وقت “سیام” توانست از پادشاه وقت یعنی “ نارا سوان ” کبیر اجازه نامه
دریافت کند و پس از یک دهه اقامت در آیوتایا، علاوه بر انجام مأموریت اسلامی خود یعنی تبلیغ و ترویج
دین اسلام و مذهب شیعه، در فعالیتهای تجاری و یازرگانی نیز به پیشرفت و شهرت قابل توجهی
دست یابد. نسلهای پس از او
نیز توانستند از قرن هفدهم تا عصر حاضر، نام و آوازه او را زنده نگه دارند و آنان نیز چون جد خود
شیخ احمد قمی دارای موقعیت ممتاز اجتماعی و سیاسی در کشور تایلند گردند. شیخ احمد قمی
طی شش دوره پادشاهی سیام (خاندان Naresuan ” Somdej Phra Egatosarote، Somdej
Chao Pahsaowapark، و Phra Pimol، که طی فاصله ۲۰ ساله از ۱۶۱۰-۱۵۹۰، حکومت میکردند
ارتباطات نزدیکی با دربار و پادشاهان وقت داشت. وی در دوران سلطنت شاه” فارا سوام سنگدوم
که با شاه عباس صفوی معاصر بوده، به عنوان مشاور عالی وی و وزیر خزانه داری منصوب و
مسئولیت تمامی امور مربوط به تجارت خارجی
را بر عهده گرفت. در همین دوره بود که وی به خاطر مساعی خود جهت توسعه بنادر به دستور پادشاه
به مقام “پیاشیخ احمدراتتانارج ستی” یا “انسان بزرگ” که از القاب درباری بود نائل گشت. از این پس
وی موظف شد در کنار ساماندهی تجارت خارجی،مشاجرات بین خارجیان را نیز حل و فصل کند. او
همچنین اولین کسی بود که در زمان ریاست جامعه مسلمانان سیام به مقام “چولا راج مونتری” یا
“شیخ الاسلامی” رسید، مقامی که بر اساس آن اجازه یافت تا مذهب شیعه اثنی عشری را به
جامعه تایلند معرفی کند.
دفتر شیخ الاسلام که به نحوی وزیر امورمسلمانان به حساب میآید و تاقبل از شیخ احمد وجود
نداشت در زمان ریاست وی افتتاح شد. شاه سنگدوم مقام شیخ الاسلامی را به او تفویض کرد.
این دفتر هنوز به کار خود ادامه میدهد. «شیخ احمد قمی»، به نظر شیعیان تایلند، نخستین
کسی است که مذهب تشیع را به تایلند برده است. گرچه بر اساس منابع تاریخی، در لوح به
دست آمده از دوره حکومت «سوخوتای» در حدود ۷۰۰ سال قبل، بعضی از کلمات به زبان فارسی
مشاهده شده است و این نشان میدهد که ایرانیها حدود ۶۰۰ یا ۷۰۰ سال قبل در تایلند حضور
داشتهاند، با این حال این نظریه چیزی را در مورد ورود تشیع به تایلند ثابت نمیکند. شیخ احمد قمی
در حدود سالهای ۱۶۲۰ م.
در دوران پادشاه «سوگ تام»، به دلیل اینکه در امور بازرگانی شخصیت ممتازی بود، به دربار فراخوانده
شد و در آنجا فعالیت میکرد. وی از آن به بعد نیز منصبهای مختلف دربار را در اختیار خود داشت و
مورد اعتماد پادشاه تایلند بود. در جریان خیانت ژاپنیها که میخواستند سلطنت را سرنگون کنند،
وی از پادشاه حمایت کرد و با مخالفان حکومت به مبارزه پرداخت و سرانجام با همکاری نیروی وفادار
به پادشاه، این خیانت را خنثی کرد. وی بعد از این جریان، به منصبهای عالی دربار رسید و حتی مقام
جاوپایاباوان راش نایوک» که تقریباً معادل با وزیر اعظم است، به وی اعطا شد. پادشاه تایلند زمین
منطقهای را به او بخشید تا او و افرادی که همراه وی بودند، در آنجا ساکن شوند. شیخ احمد قمی ا
طرف پادشاه، اولین منصب «شیخالاسلامی» را به عهده گرفت و وظیفه رهبری، نگهداری و رسیدگی
به امور تمام مسلمانها بر عهده
وی بود. این نکتهای قابل توجهاست، زیرا اکثر مسلمانها در آن زمان از اهل سنت بودند، ولی شیخالاسلامی
آنان را یک فرد شیعه بر عهده داشت. مقبره شیخ احمد قمی هم اکنون در «کالج تربیت معلم آیوتایا» است و
مورد احترام تایلندیها قرار دارد. مستند یوسف قم، عزیز تایلند روایتی از قم تا تایلند، گذری بر مسیر مسافرت
شیخ احمد قمی و تأثیراتی که این عالم برجسته بر روی مردم این نقطه از کره زمین گذاشته است. این مستند
به کارگردانی «مجتبی رضوانی» طی دو قسمت برای بینندگان محترم ابنا ارائه می گردد.
شهید احمد قمی،
اختیارات پادشاه تایلند،
درباره تایلند، صنعت تایلند،تایلند روی نقشه، اقتصاد کشور تایلند، نژاد تایلندی ها، پایتخت کشور تایلند،
شهید احمد قمی، اختیارات پادشاه تایلند، زبان تایلندی چیست، تایلند روی نقشه، شاه ماها واجیرالونگکورن،
درباره تایلند، واجیر الونگ، صنعت تایلند، درباره تایلند، کشور های شیعه، جمعیت تایلند ۲۰۱۸، نژاد تایلندی ها،
تایلند روی نقشه، اختیارات پادشاه تایلند، اقتصاد کشور تایلند، موقعیت جغرافیایی تایلند،