مردی در سرزمین بی مرز

طالب زاده را احتمالا همه می‌شناسند‌. بیشترین وجه شناخت او شاید برنامه‌های تلویزیونی «عصر» و«راز» باشد که برای مدتی طولانی از شبکه ۴ سیما  پخش می‌شد. در حدود ۱۰ سالی که طالب زاده مشغول ساخت این دو برنامه بود، مهمان‌های خارجی زیادی را برای مصاحبه دعوت کرد که نقطه مشترک همه آن‌ها، درکی یکسان از وضعیت جهان کنونی بود. مستند در مرز غبارآلود یکی از آثاری است که به تازگی منتشر شده و به تلاش‌های طالب زاده برای گرد هم آوردن انسان‌هایی از این جنس می‌پردازد؛ آن هم در بیروت، درست در مرز بین لبنان و فلسطین اشغالی.

این آدم‌ها مسائل دنیا را با حداقل وابستگی مادی و فکری به قدرت‌های مختلف و با یک آزاداندیشی دلپسند تجزیه و تحلیل کرده و نتیجه بررسی‌هایشان را باز با یک آزادمنشی بیان می‌کردند. طالب زاده تک تک این‌ها را با زحمت بسیار از گوشه گوشه دنیا به ایران آورد و میدانی برای بیان اندیشه‌هایشان در اختیار آن‌ها قرار داد. البته این افراد از نظر توان تحلیل و سطح نظرات در یک درجه نبوده و نیستند. بعضی صاحب کتاب و مقالات و بعضی دیگر صاحب اندیشه‌های تمدنی هستند. 

فیلمسازی که آینده را واضح تر از حال می دید

نادر طالب زاده که ظاهری آرام، روانی قدرتمند و اندیشه‌ای زرشناس داشت، با جانی مسئولیت پذیر و تکلیف مدار وارد میدان شد و مهارت‌های رسانه‌ای خود را در ارتباط با مردم به کار بست تا این اندیشمندان را به سرمایه‌‌ای فکری و استراتژیک برای انقلاب اسلامی ایران تبدیل کند.

صحنه اول مستند در مرز غبارآلود همین نکته را بیان می‌کند. نادر طالب زاده، در حالی که بر روی نیمکتی کنار دریا نشسته است، به افق‌های دور چشم دوخته و تمام بی انتها بودن او را در همین لحظه می‌توان لمس کرد.

اکنون که سرمایه‌ فکری انقلاب اسلامی ایران در سطح بین الملل به رشد قابل توجهی رسیده، طالب زاده باید به مرحله جدیدی قدم بگذارد و این اندیشمندان را به هم وصل کند تا از نزدیک با احوال و سرگذشت یکدیگر آشنا شده و میدان هم افزایی و همدلی باز شود. در همین راستا بود که کنفرانس «افق نو» در میانه دوم دهه ۸۰ زاده شد. برای دانلود مستند در مرز غبارآلود به سایت عماریار مراجعه کنید.

هر چند این کنفرانس در گذر زمان، فراز و فرودهایی را از سر گذراند، اما هر سال با دستاوردهای جدیدی همراه بود. مستند در مرز غبار آلود قصه برگزاری افق نو در شرایطی است که نادر طالب زاده به دلایلی که مستند گویای آن‌هاست، تصمیم می‌گیرد این کنفرانس را در شهر بیروت برگزار کند.

نکاتی درباره مستند در مرز غبارآلود

با اینکه مستند در اصل گزارش یک نشست است اما از جهتی به گزارش شباهت ندارد. دوربین سوژه‌هایی را برای دیدن انتخاب می‌کند که به خودی خود دیدنی هستند؛ چه به لحاظ بصری که مربوط به منطقه بیروت باشد با همه جذابیت‌های طبیعی و تاریخی آن و چه به لحاظ معنایی.

بزرگترین آرمان انقلاب اسلامی ایران در عرصه بین الملل، نابودی رژیم صهیونیستی و برگرداندن فلسطین به مردم این سرزمین است. مستند به این مفهوم، به شکلی مبارزاتی پرداخته است؛ نادر طالب زاده تمام این منتقدین و به شکلی دشمنان رژیم صهیونیستی را جایی نزدیک مرز لبنان با فلسطین اشغالی برده و با آنان درباره اسرائیل صحبت می‌کند! یک مستندساز چقدر باید تلاش کند تا به لحاظ معنایی چنین سوژه‌ای را بتواند دستمایه یک مستند قرار دهد؟ و این اقدام طالب زاده، چه فشار روانی روی دار و دسته صهیونیسم، در داخل یا بیرون از ایران، ایجاد می کند؟

البته استفاده کارگردان (سیاوش کریم پور) از این سوژه و سوژه‌های دیگر، می توانست گیراتر باشد؛ به طور مثال، تصاویری که در مرز لبنان و فلسطین اشغالی ثبت شده، در عین حال که جذابیت دارد، بسنده نیست و انگار که کارگردان کمی سرسری گذر کرده است. در حالی که پردازش مفهوم حضور این اندیشمندان در چنین مکانی، باید همینجا و لب مرز صورت می گرفت.

استفاده از تصاویر هوایی، بازخوانی برخی مصاحبه‌ها و به کار گیری تصاویر آرشیوی مهمانان، بهره مندی از فضای متضاد این آرامش و آن کشمکش و ... که سازنده مستند خود به آن‌ها آگاه است، در مرز غبارآلود را چند قدم جلوتر می‌برد. راجع به اتفاقاتی که برای مهمان‌های آمریکایی افتاد، استفاده از مصاحبه‌های کوتاه و خلاقانه، حسی از همدلی را می توانست بیافریند.

طالب زاده در خط مقدم جنگ نرم با آمریکا

مستند در مرز غبارآلود به کنفرانس افق نو نمی‌پردازد. بلکه به یک معنا روایتگر شخصیت نادر طالب زاده و تنیده بودن روحیه او در استخوان بندی این رویداد مهم بین المللی است. در این مستند از تصاویر و مصاحبه‌هایی استفاده شده که پیش از این منتشر نشده است. نادر طالب زاده در «در مرز غبارآلود» به تحریم خود اشاره می‌کند و نگاهش را به موضوع «جنگ نرم» برای بیننده روشن می‌سازد. برای تماشای آنلاین مستند در مرز غبارآلود می‌توانید به سایت عماریار مراجعه کنید.

روش مبارزاتی طالب زاده در عرصه جنگ نرم، توسط خود او توسعه و قوام یافته است و اثرگذاری آن را می‌توان از شدت خشم آمریکایی‌ها فهمید: یک شخصیت فرهنگی- رسانه‌ای و همسرش (زینب مهنا) را در فهرست تروریست‌های بین المللی (SDGT) قرار می‌دهند!

ایالات متحده با مهمان‌های آمریکایی او به شکلی قهرآمیز برخورد می‌کند که مجال بیان در این وجیزه نیست و مشروح آن در مستند گویاست. طبق صحبت‌های نادر طالب زاده در این مستند، این برای اولین بار است که در موضوع برگزاری یک کنفرانس خارجی در بیرون از آمریکا، سازمان اف بی آی FBI به قضیه ورود می‌کند. حدود ۱۲ مهمان آمریکایی، به دلیل فشارهای این سازمان شرکت خود در کنفرانس را لغو کرده و تعدادی از آن‌ها هم به صورت مجازی شرکت می‌کنند.

با وجود این که می‌دانند خطراتی آن‌ها را تهدید می کند، باز تمام تلاششان را به کار می‌گیرند تا در این نشست جمع شوند و این یعنی بین این متفکرین تعلق خاطری به افق نو و شخصیت حاج نادر شکل گرفته است که آن‌ها را وامی‌دارد تا جزئی از این رویداد صلح باشند.

کلام آخر

طالب زاده سرمایه ای برای دنیای بهتر بود که هم اکنون در دسترس نیست. اما میراث او را می‌توان واکاوی کرد و فهمید تا آینده را بهتر درک کنیم و اندیشه های او را به دنیا بازگردانیم. در مرز غبار آلود شاید تلاشی است که میتوان برای نزدیک شدن به طالب زاده روی آن حساب کرد. برای تماشای آنلاین و دانلود این مستند به سایت عماریار مراجعه کنید.