روایت تکان دهنده ناگفته های آموزش پزشکی

مستند «رزیدنت» دارای موضوعی ملتهب و خاص است که با وجود اهمیت، کمتر به آن توجه شده است. طی سال‌های اخیر، رسانه ها به معلول‌های مختلفی در حوزه بهداشت و درمان پرداخته اند اما هیچ گاه به علت ها و زمینه های این معضلات توجهی نشده است؛ به طور مثال، دریافت پول اضافه یا به اصطلاح، زیرمیزی از سوی برخی پزشکان برای معالجه و عمل جراحی بیماران، یکی از آسیب‌های حوزه سلامت است که مردم با آن برخورد کرده اند. مستند رزیدنت در قالب یک کار پژوهشی با رسوخ در لایه‌های پنهان و همراهی با دانشجویان و فارغ التحصیلان رشته پزشکی، علت وجود مشکلاتی از این دست را بررسی می‌کند.

رزیدنت یک مستند سینمایی است که بعد از نمایش و موفقیت در هفدهمین جشنواره بین المللی «سینماحقیقت» و کسب جایزه ویژه دبیر این جشنواره، در چهاردهمین جشنواره عمار نیز حضور یافته و به نمایش درآمده است. کارگردانی، نویسندگی و پژوهش این مستند را  امیرمحمد کوچک ‌زاده انجام داده است؛ مستندسازی که قبلا چند فیلم کوتاه داستانی را نویسندگی، کارگردانی و تهیه کرده بود و این اولین فیلم مستند او به حساب می آید. موضوع مستند که البته کمی دیر و دور از ذهن مخاطب نمود پیدا می‌کند، راجع به مصوبه سال 1364 مجلس است که آموزش پزشکی را از نظارت وزارت علوم خارج کرد و به وزارت بهداشت سپرد. پس از 40 سال، مستند رزیدنت تلاش می‌کند تا با پرسه زدن در دانشگاه های پزشکی و مراکز بهداشتی و درمانی، تأثیرات این مصوبه را بررسی نماید. رفت و برگشت مستند به فیلم‌های قدیمی و بی کیفیت بازمانده از جلسات بررسی این مصوبه در مجلس، اگرچه به سندیت موضوع فیلم کمک می کند، اما چون کیفیت صدا و تصویر در این تصاویر پایین است، ممکن است موجب سرگردانی برخی از مخاطبانی شود که اطلاع دقیقی از این مصوبه و ماجراهای مربوط به این تصمیم در مجلس آن دوره ندارند. شاید نمایش عکس‌هایی از تیتر روزنامه‌ها درباره این اتفاق به گویا تر شدن ماجرا کمک بیشتری می کرد. 

فراتر از مصوبه بحث برانگیز مجلس، مستند رزیدنت به طور هوشمندانه‌ای به چالش‌های حوزه آموزش پزشکی ورود پیدا کرده و توانسته روایتی تکان دهنده و تاحدودی ترسناک را از این عرصه به تصویر بکشد. تحصیل در رشته پزشکی و ملقب شدن به خانم یا آقای دکتر، آرزوی برخی از محصلین و خانواده های آنان است. خیلی ها تصور می کنند که ورود فرزندشان به رشته پزشکی یعنی برآورده شدن همه آمال و آرزوها. بسیاری از خانواده ها این موضوع را دائم به فرزندانشان القا می‌کنند که در صورت برخورداری از تحصیلات پزشکی، به رفاه و ثروت، منزلت بالای اجتماعی، زندگی آرام و همه موفقیت‌هایی که می توان برای یک فرد متصور بود، می‌رسند! این درحالی است که این القائات به علاوه شرایط بسیار دشواری که دانشجویان رشته پزشکی را احاطه کرده، زمینه ساز برخی مشکلات و چالش‌ها در این رشته است. مستند رزیدنت به بازنمایی این موقعیت دشوار و زمینه‌های بروز آسیب‌های حوزه بهداشت و درمان می پردازد؛ از بروز درگیری های روحی و روانی و حتی خودکشی گرفته تا گرفتن زیرمیزی و مهاجرت و ... در بین برخی از شاغلین حوزه پزشکی یا همان رزیدنتی.

گرچه روایت فیلم در ابتدا کمی سردرگم است؛ ما راوی ماجراهای فیلم که همان کارگردان است را می بینیم که در حال تماس با افرادی است که با درخواست مبهم و نامشخصی مخالفت می کنند. سکانسی که به نظر اضافه می‌آید و صرفا طرح مسئله را به تأخیر می‌اندازد. اگر روایت، به طور مشخص از ماجرای تکان دهنده خودکشی یک رزیدنت آغاز می شد، گرما و گیرایی بیشتری به افتتاحیه می بخشید. 

اما کارگردانی و تدوین

کارگردانی و تدوین به اضافه محتوا، نقطه قوت رزیدنت است و آن را به یک فیلم مستند با مسئله‌ای مشخص و دلسوزانه، پژوهش محور و تأثیرگذار تبدیل کرده است. مستندی که خیلی از حرف‌های مگو در حوزه درمان و پزشکی را برملا کرده و می تواند به مسئولان و دست اندرکاران این حوزه تلنگر بزند تا بلکه برای حل مسائل مطروحه در فیلم، تلاش کنند.